Badanie i odkrywanie świata przez dziecko w wieku przedszkolnym jest warunkiem koniecznym, aby mogło się ono optymalnie rozwijać. Dzieci z własnej inicjatywy zgłębiają zagadki życia, próbują sprawdzić, jak funkcjonują przedmioty.  Ciekawość i żądza wiedzy są niezwykle ważne dla kształtowania ich kompetencji poznawczych. Mały człowiek potrzebuje twórczego kontaktu z przedmiotami, chce obserwować swoje otoczenie, zdobywać realne doświadczenia ze świata. Wszystkie te działania prowadzą do nowych doznań i nowej wiedzy, do której dziecko może się później odwołać.

 Zabawy badawcze i eksperymenty dają dzieciom możliwość samodzielnego zdobywania wiedzy. Są bodźcami do działań, prób i wypraw odkrywczych oraz dodają odwagi do samodzielnych badań. Istotne jest również to, że w każdej z tych zabaw dzieci są w stanie same znajdować wciąż nowe, oryginalne rozwiązania. Kreatywne działania to odkrywanie w zabawie własnych możliwości i umiejętności.

Dzieci w wieku przedszkolnym wykazują ogromną żądzę wiedzy, ciekawość świata, która jest motorem ich rozwoju oraz nauki. W tym okresie uwaga dziecka skoncentrowana jest nie tylko na innych ludziach, ale i na przedmiotach. Zbierają swoje doświadczenia „ręką, sercem i głową”, uczą się poprzez działanie. Obserwują, odkrywają i wypróbowują różne sposoby zachowania. Poprzez konkretne doświadczenia uczą się w bardziej efektywny sposób.

Przedszkolaki do swoich odkrywczych działań potrzebują nie tylko motywującego otoczenia pełnego różnorodnych bodźców, lecz także dorosłych, którzy będą dodawali im odwagi oraz rozwijali ich naturalną ciekawość świata. Dlatego też maluchy potrzebują poczucia bezpieczeństwa i pewności siebie. Wyrozumiałe wsparcie i akceptacja ze strony otoczenia pomagają im w optymalny sposób się rozwijać. Dorośli odgrywają w odkrywaniu świata przez dzieci istotną rolę, mogą wspierać ich ciekawość i ducha badawczego, pobudzając je i inspirując do różnorodnej aktywności. Im bardziej ciekawe jest otoczenie, im więcej bodźców wychodzi od innych ludzi, tym intensywniej dzieci są skłaniane do samodzielnego działania i efektywnego uczenia się. Mały człowiek potrzebuje zdobywać realne doświadczenia dzięki prawdziwym przeżyciom, opartym na własnej aktywności, możliwościach i ukształtowanych umiejętnościach.

Wykorzystanie zabaw badawczych i  eksperymentów wpływa na kształtowanie różnorodnych umiejętności u dzieci, m.in. w zakresie wnioskowania, uogólniania i definiowania na podstawie przeprowadzonych doświadczeń lub eksperymentów; obserwowania i rejestrowania zjawisk przyrodniczych; tworzenia nowych, oryginalnych rozwiązań; rozwiązywania problemów badawczych metodą prób i błędów; pobierania informacji; planowania działań oraz przewidywania skutków; formułowania pytań; uzasadniania przyczyn powstawania różnych zjawisk fizycznych.

Poznawanie świata odbywa się przede wszystkim za pomocą zmysłów. To one na skutek różnych bodźców i wrażeń pozwalają nam doświadczać, prowadzą do odkrywania i badania świata. Traktujemy nasze zmysły jako narzędzia badawczo-doświadczalne. Podczas zabaw badawczych z wykorzystaniem naszych zmysłów stwarzamy warunki do ich prawidłowego rozwoju, a co za tym idzie, zwracamy dzieciom uwagę na to, co robić, aby zmysły lepiej funkcjonowały i jak o nie dbać, aby jak najdłużej spełniały swoją rolę.

 Istotą zabaw badawczych jest prowokowanie dzieci do działania, odkrywania, poznawania i  eksperymentowania możliwie wszystkimi zmysłami. Zainteresowanie odkrywaniem tajemnic świata powinno wynikać z  inicjatywy dziecka, z  jego naturalnej potrzeby dociekania i poszukiwania nowych rozwiązań.

To w dużej mierze od nas, dorosłych, zależy, czy rozbudzimy w dziecku ciekawość badawczą, która utwierdzać je będzie w przekonaniu, że warto eksperymentować i tworzyć coś nowego.

Anna Jaracz-Noga

Źródło: Bliżej Przedszkola